Begrip

Pijn komt vaak voor binnen BDSM relaties. Let wel, ik bedoel hier: bewust toegebrachte, gedosseerde pijn. Zoal iedereen weet bestaat pijn in soorten en maten. Meestal is dat pijn waar je beslist weinig plezier aan beleeft. Je teen stoten tegen de tafelpoot, een vinger tussen de deur, een schop tegen je benen tijdens het voetballen of een zenuwbehandeling bij de tandarts zijn stuk voor stuk dingen waar je niet echt blij van wordt als je het slachtoffer bent.

Naast dergelijke fysieke pijn bestaat er ook nog zoiets als 'pijn in het hart'. Denk maar aan een verbroken liefdesrelatie of een sterfgeval in je naaste omgeving. Al met al heeft pijn een zeer negatieve bijklank.

n toch zijn er mensen die het bewust opzoeken. Zulke mensen noemen we: masochisten. Heel simpel gezegd zijn masochisten liefhebbers van pijn. Maar eerlijk gezegd is dat een beetje te simpel geformuleerd. Ook masochisten zien op tegen een bezoek aan de tandarts en ook een masochist zal je niet bedanken als je een schop tegen zijn of haar schenen geeft.

Kennelijk is er iets bijzonders met de pijn waar een masochist naar verlangd. Is het een ander soort pijn dan de pijn die we normaal kennen?

Over pijn is al heel veel geschreven. Vooral de medische wetenschap buigt zich de laatste jaren masaal over het fenomeen pijn. Er zijn aparte pijnklinieken waar getracht wordt met allerhande moderne technieken en methoden pijn te verlichten of te bestrijden. Uiteraard gaat het hierbij om nare, vervelende pijnen. Pijn die zulke vormen kan aannemen dat het normale functioneren (economisch of maatschappelijk en sociaal) van iemand erdoor belemmerd wordt.

Maar daarnaast is er nog een vorm van pijn. Pijn die een directe relatie heeft met genot. Voor een buitenstaander lijkt dat een beetje tegenstrijdig, maar met een voorbeeld kan ik het misschien uitleggen.

Kijk eens naar het gezicht van iemand die klaarkomt. Als je je alleen focused op de gelaatsuitdrukkingen dan zou je durven zweren dat diegene heel heftige pijn heeft. Het gezicht is verwrongen, de ogen misschien stijf toegeknepen. Uit de mond komen alleen nog rauwe keelklanken. Daarbij schokt de persoon vaak heftig en is de ademhaling ontregeld.

De reacties en de gelaatsuitdrukkingen zijn identiek aan die van iemand die heftige pijn lijdt. Hier is zelfs een wetenschappelijke verklaring voor. In de hersenen van de mens liggen de delen die reageren op pijn en de delen die reageren op genot naast elkaar. Een prikkeling van het pijndeel in samenhang met een erotische prikkeling kan door de hersenen als extra heftig erotische stimulering worden opgevat. Dit fenomeen zie je ook vaak bij 'normale' vrijpartijen.

Zacht kussen en strelen tijdens het voorspel kan tijdens momenten van grote opwinding overgaan in bijten en knijpen. Het heftig kneden van bijvoorbeeld borsten zou zonder sexuele opwinding niet prettig zijn, maar in opgewonden staat kan het juist die extra prikkel geven.

Kennlijk is de context waarin pijn wordt geleden belangrijk. Dagelijkse pijn door een ongewenste prikkel van buitenaf is niet prettig. Maar pijn die op het juiste moment en in de juiste dosering wordt toegebracht is dat wel? Hierin ligt de sleutel tot het antwoord: het juiste moment en de juiste dosering.

Er zijn dus randvoorwaarden die aan de omgeving worden gesteld (sfeer, de juiste partner, lekker in je vel zitten) en de mate waarin wordt gepijnigd. Vaak zit er een opbouw in het toedienen van pijn. Door te beginnen met kleine prikkels kan de intensiteit langzaam worden opgevoerd.

Zelfs de grootste masochist zal het niet prettig vinden om direct bij aanvang van een spel of sessie voluit gepijnigd te worden. Een goede opbouw bevordert de mate waarin iemand de prikkels kan doorstaan. Ook hiervoor is een min of meer wetenschappelijke verklaring. Tijdens het ondergaan van pijn wordt in de hersenen een hormoon aangemaakt (Endorfine). Zie voor een uitleg hiervan het begrip: subspace. Dit is een lichaamseigen stof met een opiumachtige werking. De pijnlijder wordt hierdoor min of meer verdoofd voor de pijnprikkels. In ieder geval ontstaat een gemoedstoestand waarin de prikkels makkelijker kunnen worden ondergaan.

Tegenstrijdig genoeg is Endorfine net als opium verslavend. En daarin zit mogelijk de verklaring waarom mensen masochistisch zijn. Er is behoefte aan (gedosseerde) pijn, omdat daarmee het verlangen naar de verslavende stof wordt vervuld. Deze stelling is echter nogal omstreden.

Pijn is dus een vorm van prikkeling. Er zijn ontelbare manieren waarop prikkels kunnen worden toegebracht. In de begrippenlijst staan voorbeelden genoeg. In feite is de fantasie van degene die de prikkels toebrengt de enige beperking (uiteraard samen met de gewenste dosering!).

Prikkels kunnen kort duren (een klap met een Zweep of ander voorwerp) of lang en zeurderig zijn (bijvoorbeeld tepelklemmen, een ongemakkelijke houding). Prikkels hebben vaak een groter effect als ze onverwacht gebeuren. De ontvanger van de prikkel kan zich dan vooraf niet instellen op het ontvangen ervan. Juist vanwege dit element wordt binnen BDSM vaak gebruik gemaakt van een blinddoek of oogkappen. De verhoogde mate van onzekerheid versterkt het effect van de prikkel.

Je kunt je afvragen of pijn altijd nodig is binnen een BDSM-spel. Bij sado-masochisme zal het een prominente rol spelen. Bij ander vormen van BDSM zoals D/s en B&D is het vaak ondergeschikt. Het kan voorkomen maar vormt niet de essentie.

Ik hanteer zelf binnen een D/s spel de volgende wijsheid: "Een mens lijdt het meest, door het lijden dat hij vreest." Het dreigen met pijn (soms subtiel, door een bepaald voorwerp alleen maar te laten zien) is meestal nog effectiever dan het daadwerkelijk toebrengen van de pijn.

En daarmee zijn we terug bij de essentie. Ook pijnprikkels zijn een vorm van emotie. En emoties zijn pas prettig als ze binnen de juiste context ondergaan worden. BDSM is in al zijn vormen gebasseerd op de grote verscheidenheid aan emoties. En pijn hoort daar dus ook bij.

Moet je grenzen stellen aan de mate van pijn die je iemand toebrengt? Uiteraard moet voorop staan dat er consencus bestaat tussen de masochist en de sadist. Het moet vooraf duidelijk zijn waar elkaars grenzen liggen.

De vraag over grenzen is echter een ethische vraag. Ethiek is echter een vaag ongedefinieerd begrip. Het bestaat doorgaans uit een gemiddeld denkbeeld van de samenleving. Aangezien BDSM niet erg geaccepteerd is in onze samenleving zullen we ons beperken tot de gangbare ideeen binnen de BDSM-wereld.

Het merendeel vindt dat bloed en blijvende kwetsuren niet toegestaan zijn (blauwe plekken en striemen vallen trouwens niet onder blijvende kwetsuren). Een kleiner deel heeft geen moeite met een enkel druppeltje bloed. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door het spelen met naalden of een verkeerd uitgevallen zweepslag.

Een heel klein deel accepteert echter ook bloed en zelfs verminkingen als geaccepteerd onderdeel van een SM-spel. Vaak echter is dat in samenhang met modieuze uittingen aan het lichaam (te vergelijken met bijvoorbeeld tatoeages). Denk in dit verband aan het toebrengen van littekens of het brandmerken. Dit wordt in het Engels 'bodymodification' genoemd en dat heeft niet (altijd) te maken met BDSM, maar zijn modieuze uitingen om het lichaam te verfraaien. Voor de liefhebbers hiervan is er een uitvoerige (Amerikaanse) site over bodymodification. Niet voor mensen met een gevoelige maag.

More-M